Auteur: josfien

Hoe start je een boekenclub op school?

Hoe doe je dat, een boekenclub opstarten op school? Om eerlijk te zijn, geen idee. Ik doe ook maar wat, laat dat duidelijk zijn. Elke bijeenkomst is een leermoment. In dit artikel deel ik alvast enkele tips & tricks, op basis van wat ik tot nu toe heb geleerd.

TIPS & TRICKS

  1. Verzamel leerlingen

    2. Uiteraard moet je je leerlingen warm maken. Zelf enthousiast zijn over boeken is een must. Ik heb een Instagramaccount voor mijn leerlingen, waarop ik reclame heb gemaakt. Daarnaast heb ik ook via Smartschool de boekenbende gepromoot. Een toffe flyer, een wervende boodschap, een leuke foto: het kan allemaal helpen.

  2. Laat de leerlingen zich aan elkaar voorstellen a.d.h.v. hun lievelingsboek

    3. De eerste bijeenkomst heb ik de leerlingen zichzelf laten voorstellen aan de hand van hun lievelingsboek. Zo kwam het gesprek meteen goed op gang. We kwamen meer te weten over elkaars leesvoorkeuren.

  3. Stel een leeslijst op

    4. Tijdens diezelfde eerste bijeenkomst hebben we al geprobeerd om een leeslijst samen te stellen aan de hand van onze voorkeuren. Dat was een beetje puzzelen en zoeken en stemmen, maar het is toch gelukt. Achteraf bekeken is enige sturing van de leerkracht zeker niet overbodig. Ik zou de volgende keer toch al zelf meer titels durven voor te stellen.

  4. Bepaal de agenda

    5. Je leerlingen geven zelf goed aan wat voor hen haalbaar is qua planning. Wij komen één keer per maand samen tijdens een middagpauze. Dat is kort en bondig. In de toekomst plannen we wel een uitstapje of een namiddagactiviteit.

VERLOOP

Hoe de bijeenkomsten precies verlopen, hangt in mijn geval een beetje af van het gelezen boek. Het helpt sowieso om een aantal vaste ‘boekenvragen’ te hebben. Denk aan vragen als: Wat betekent de titel? Kon je je identificeren met een personage en waarom? Welk personage ergerde je? Welke hoofdthema’s kon je onderscheiden? Hoe worden die uitgewerkt door de auteur? Wat vind je van de schrijfstijl? Daar heb ik gesprekskaartjes van gemaakt.

Ik probeer ook steeds een creatieve manier van bespreken te zoeken, afhankelijk van het boek dat we lezen. We hebben bijvoorbeeld De boekendief van Mark Zusak gelezen, waarin een personage een boekje maakt van oude blaadjes papier die hij wit schildert en betekent. Ik heb dan hetzelfde gedaan voor mijn leerlingen, namelijk pagina’s uit een oud kringloopboek gescheurd, ze wit beschilderd en de leerlingen er een tekening of een mooie passage op laten zetten. Dit bundelden we dan zelf tot een boekje. Er zijn ook een paar ideeën die ik tot nu toe nog niet heb kunnen uitwerken: een auteur uitnodigen bijvoorbeeld, of een uitstap maken.

Ik maakte ook een padlet waarop alle data worden gepost, samen met de leeslijst, maar ook allerlei boekenquotes en de foto’s die ik van mijn bendeleden maakte. Ik heb hen namelijk allemaal gefotografeerd als in een mugshot, waarop ze een ‘boekenmisdaad’ bekenden – je vindt op deze pagina enkele voorbeelden. Daarnaast heb ik ook een eigen logo, gemaakt door een bevriende illustratrice. Dat hangt in posterformaat in mijn klas en ik heb er ook buttons van gemaakt om aan mijn leden uit te delen. Op die manier wordt lezen in een positief en hip daglicht gesteld – iets wat ik heel belangrijk vind.

Auteur: LAURA BUELINCKX is leraar Nederlands in het Atheneum Vilvoorde. Ze schrijft over de banale besognes van het leven op Ministerie van Hysterie.

———————————————————————–
Op zoek naar meer inspiratie voor je lessen Nederlands? Abonneer je gratis op het vaktijdschrift Fons en krijg 3 keer per jaar frisse lesideeën thuis in je brievenbus.

10 boeiende podcasts voor leraren Nederlands

Sporten, de bus nemen naar het werk of eindelijk die mand strijk erdoor jagen: steeds meer mensen doen het met een podcast in de oren. Podcasts, een soort online radioprogramma’s, worden immers steeds populairder. Je kunt ze online beluisteren, zowel op je computer als op je smartphone. Ook voor leraren Nederlands valt er veel boeiend luistervoer te rapen. Fons selecteerde alvast z’n tien favorieten.

  1. DE GROTE VRIENDELIJKE PODCAST

    2. Bas Maliepaard en Jaap Friso zijn twee Nederlandse recensenten van jeugdboeken, die in september 2018 De Grote Vriendelijke Podcast lanceerden: een podcast waarin ze maandelijks nieuwe kinderboeken bespreken en aandacht besteden aan de ontwikkelingen in de jeugdliteratuur. Ze ontvangen ook telkens een kinderboekenauteur, vertaler of illustrator, met wie ze een uitgebreid gesprek hebben over zijn of haar werk. Maliepaard en Friso startten met de podcast omdat ze merkten dat er weinig aandacht was voor jeugdliteratuur in de reguliere media, terwijl er zo veel interessante en boeiende kinderboeken verschijnen. Met dit nieuwe platform hopen ze die meer in de kijker te kunnen zetten.

    Meer weten of luisteren?

    Degrotevriendelijkepodcast.nl

  2. BUITEN DE KRIJTLIJNEN

    3. Rinke Vanhoeck, van wie je in Fons 8 ook een artikel kunt lezen, is momenteel aan z’n tweede schooljaar bezig als leraar Nederlands en geschiedenis in het secundair onderwijs. Dat zorgt voor heel wat uitdagingen, vragen, inzichten en ideeën, die hij graag met de buitenwereld deelt via de blog Buiten de krijtlijnen. Aan die blog hangt ook een boeiende podcast vast, waarin hij op zoek gaat naar de antwoorden op alle vragen die hij zich stelt. In elke aflevering gaat hij zo in gesprek met een boeiende gast.

    Meer weten of luisteren?

    Buitendekrijtlijnen.wordpress.com/podcast/

  3. UNIVERSITEIT VAN VLAANDEREN


    4. Bij de Universiteit van Vlaanderen geven inspirerende professoren en onderzoekers in colleges van 15 minuten het antwoord op een prikkelende vraag. Ze delen meteen ook de spannendste inzichten uit hun vakgebied. Misschien ken je de video’s van Universiteit van Vlaanderen al -of gebruik je ze zelfs in je lessen- maar wist je dat je de afleveringen ook via een podcast kunt (her)beluisteren?

    Meer weten of luisteren?

    Universiteitvanvlaanderen.be

  4. KLARA


    5. Klara ken je wellicht als dé radiozender in Vlaanderen voor klassieke muziek. Maar wist je dat Klara ook tal van boeiende podcasts maakt? Die bestrijken allerlei onderwerpen, met een bijzondere voorliefde voor muziek en vooral ook geschiedenis. Denk bijvoorbeeld aan Het Verlies van België, waarin Johan Op de Beeck het Koninkrijk der Nederlanden fileert, of het dezer dagen (terecht) bejubelde De Bourgondiërs van Bart Van Loo. Maar ook voor taal- en literatuurliefhebbers valt er heel wat te rapen, met podcastreeksen over bijvoorbeeld Jane Austen, Hugo Claus, Simone de Beauvoir en Lewis Carroll.

    Meer weten of luisteren?

    Klara.be/podcasts-en-downloads

  5. BOEKEN FM


    6. Meer literatuur in Boeken FM, de podcast van het tijdschrift De Groene Amsterdammer en uitgeverij Das Mag. Iedere maand bespreken auteurs Ellen Deckwitz en Joost de Vries onder leiding van Peter Buurman een actueel, relevant of gewoon steengoed boek.

    Meer weten of luisteren?

    Groene.nl/rubriek/boeken-fm

  6. BENDE VAN HET BOEK


    7. Wie nog meer nood heeft aan aanstekelijke liefde voor literatuur, wordt op z’n wenken bediend door de Bende van het Boek. Sara en Trees begonnen in het najaar van 2016 met enkele vriendinnen een boekenclub, maar wilden al snel meer. Daaruit kwam een podcast voort, waarin ze het telkens hebben over de boeken die hen op dat moment het meest boeien of beklijven. Dat gebeurt overigens – net als hier bij Fons – nooit op een lege maag: de boekbesprekingen gebeuren steevast met taart en thee bij de hand.

    Meer weten of luisteren?

    Bendevanhetboek.com

  7. OPGEJAAGD

    8. Opgejaagd gaat over onderwijs, maar dan vanuit de blik van de ouder – en die is lang niet altijd zo positief. Jennifer Pettersson is een van oorsprong Zweedse radiomaker, die in Nederland terechtkwam en zich verwonderde over hoe het Nederlandse onderwijs in elkaar steekt: overvolle klassen, veel toetsen en bijna de hele dag stilzitten. Dat vond ze zorgwekkend, waarop ze in gesprek ging met andere ouders, leerkrachten en experts en ook dagenlang meedraaide in klaslokalen. Opgejaagd probeert ouders een beeld te geven van wat er zich eigenlijk precies in de klas afspeelt zodra ze hun kinderen hebben afgezet en naar hun werk vertrekken, en dat beeld is niet erg fraai.

    Meer weten of luisteren?

    Vpro.nl/programmas/opgejaagd.html

  8. KENNISNET


    9. Scholen ondersteunen bij een professionele inzet van ICT, dat is de doelstelling van Kennisnet. Geen overbodige luxe, nu de technologische ontwikkelingen steeds sneller gaan en ons onderwijs onvermijdelijk moet volgen om niet achter te blijven. Op Kennisnet vind je naast heel wat interessante artikelen en video’s ook podcasts over actuele onderwerpen in het onderwijs.

    Kennisnet.libsyn.com/

  9. TED TALKS EDUCATION


    10. We hoeven ze je ongetwijfeld niet meer voor te stellen, de TED Talks: korte presentaties waarin mensen ‘de presentatie van hun leven’ geven over een thema waarin ze veel expertise hebben, over een bepaald project of gewoon over iets waarvan ze vinden dat het een idee is dat verspreid moet worden. De lezingen zijn zo toegankelijk mogelijk gemaakt, met concrete en aanschouwelijke voorbeelden. TED staat eigenlijk voor Technology, Entertainment en Design, maar ook over onderwijs zijn er tal van TED Talks gemaakt, waarin gefocust wordt op innovatie en manieren om jongeren op andere manieren tot leren te brengen.

    Player.fm/series/ted-talks-education

  10. EN NU LUISTEREN!


    11. Benieuwd hoe het er eigenlijk écht aan toegaat op school, vanuit het perspectief van je leerlingen? Johannes Visser, die voor de Nederlandse website De Correspondent schrijft over onderwijs maar in de eerste plaats leerkracht Nederlands is, liet vier van zijn leerlingen een schooljaar lang vertellen over hun schoolleven, van toetsweken tot toekomstdromen.

    Podcastluisteren.nl/pod/En-NU-luisteren

Auteur: Steven Delarue

Hoe krijg je de vakgroep in beweging? Meet the N-team.

Gezocht: een educatief recensent, een didactisch designer, een chief HR en een head PR. De leerkrachten Nederlands op het Vrij Handels- en Sportinstituut in Brugge gaan in op een of meerdere van de prikkelende vacatures. Samen vormen ze het N-team. We schuiven aan bij Stijn Devriendt, coördinator en coach van de vakgroep. Wat is zijn geheim?

Jullie hebben een geoliede vakgroep Nederlands op school. Hoe is die ontstaan?
Stijn Devriendt: “Onze school telt veel zorgleerlingen. De directie verzocht ons om – waar mogelijk – een alternatief te vinden voor proefwerken. Want organisatorisch werd het moeilijk om nog meer zorgklassen in te richten. Uit die vraag ontstond een ad- hocwerkgroep en schakelden we uiteindelijk voor meer vakken over op permanente of gespreide evaluatie. Zo kwam er in de proefwerkregeling meer ruimte vrij. Die vernieuwing bracht ons dichter bij elkaar en bood kansen voor het vak Nederlands.”

“Ik heb geleerd om een idee niet te pushen,
om geduldig te zijn.”

Hoe kreeg je de vakgroep mee in de omschakeling naar gespreide evaluatie?
Stijn Devriendt: “Ik zorgde ervoor dat ik goed op de hoogte was van de leerplannen en nieuwe visies op het vak. Daarnaast luisterde ik ook veel naar mijn collega’s, want we zijn allemaal erg verschillend. In onze vakgroep krijgt iedereen de kans om zichzelf te zijn. Ook zijn we een paar keer samen op stap geweest: uit gaan eten, samen gaan bowlen, dat soort dingen. Die teambuilding is belangrijk. Zonder goede sociale relaties is het lastig om elkaar te vinden, samen te werken. En ik heb geleerd om een idee niet te pushen, om geduldig te zijn.”

Welke andere stappen zette de vakgroep?
Stijn Devriendt: “Sommige collega’s stonden wat sceptisch tegenover de overstap naar gespreide evaluatie, en terecht. Ze waren bezorgd dat de nieuwe manier van evalueren hun meer werk zou opleveren. Dat spoorde ons ertoe aan om volop in te zetten op digitalisering. Ook ontwikkelden we een portfolio om leerlingen van 1 tot 6 gespreid te evalueren. En met verticale leerlijnen brengen we nu de vaardigheden in kaart. Die progressie was er nooit geweest als we niet zo intens zouden samenwerken.”

Wat is jouw inbreng als vakcoördinator?
Stijn Devriendt: “Hoe enthousiasmeer ik mijn collega’s? Als lijm van de groep, zoek ik creatieve antwoorden op die vraag. Om te beginnen doopten we de vakgroep Nederlands om tot ‘The N-team’. De eerste vergadering verraste ik het team met een goodiebag: een kruiswoordraadsel, wervelende vacatures voor taken … Soms start ik een vergadering met een ijsbreker. Pas op, al die acties kunnen bedreigend overkomen. Maar opnieuw is geduld belangrijk. Je moet mensen tijd geven om te wennen, ze de ruimte laten om een beetje te ventileren.”

Wat is de kracht van jullie vakgroep Nederlands?
Stijn Devriendt: “Vier keer per jaar hebben we formeel overleg, maar we wisselen ook informeel veel ideeën uit. Onze manier van werken nu zorgt voor een zekere rust. Mensen hebben meer vat op hun werk en de taken worden beter verdeeld. Al zijn we soms nog zoekende. Op onze school zijn er enkele nieuwe, jonge collega’s. Zij zijn gemotiveerd om mee samen te werken en komen met frisse ideeën uit de lerarenopleiding. Met de speelse vacatures spelen we in op elkaars talenten en interesses. Een beetje de UDL (Universal Design For Learning) voor het team (lacht). Dat biedt collega’s de kans om te schitteren in wat ze graag en goed doen.”

“School is uit en we zijn weg. Met een schoolopdracht zou samenwerken vlotter gaan.”

Welke groei zie jij nog mogelijk? Wat is daarvoor nodig?
Stijn Devriendt: “Ik zag een BBC-reportage over het schoolsysteem in Singapore (Time for learning: A day in the Life of a Singaporean Teacher, red.). Daar wordt samenwerken gestimuleerd door overleg in te roosteren. Wij kennen die cultuur niet, en dat ontbreekt wel voor mij. Want als je een doorgedreven samenwerking wil, moet je leerkrachten veel meer dwingen om samen te werke en elkaars mentor te zijn. Hier is school uit en we zijn weg. Met een schoolopdracht zou samenwerken vlotter gaan.
Daarnaast loopt het klassieke onderwijs een beetje op zijn laatste benen. Laatst ontdekte ik de LAB-school in Dendermonde: daar doorbreken ze lesuren, en zetten ze in op vakoverschrijdende projecten, competentieleren en leermodules. Ja, daar droom ik wel van.”

6 tips voor een bloeiende vakgroep Nederlands

  1. Luister naar elkaar en ga een conflict niet uit de weg.
  2. Sta open voor innovatie. Deel dromen en ideeën met elkaar.
  3. Doe af en toe iets leuks samen buiten de schoolmuren. Bouw aan het team.
  4. Investeer in een goede relatie met de directie: je hebt ze nodig.
  5. Vraag de vakbegeleider om ondersteuning en input.
  6. Zorg voor een creatieve noot en een streepje humor. Het mag best plezant zijn!